دومین نشست علمی موزه ملی علوم و فناوری در سال ۹۷ با عنوان «نقش انجمن‎های علمی در ترویج علم» عصر چهارشنبه ۱۰ بهمن‎ماه با حضور اساتید دانشگاه‎ها، مدیران و نمایندگان انجمن‎های علمی و مدیران آموزشی و پژوهشی کشور در محل موزه ارتباطات برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی موزه ملی علوم و فناوری در ابتدای این نشست دکتر سیف‎اله جلیلی رئیس این موزه ضمن خیرمقدم به مهمانان نشست تصریح کرد: موزه ملی علوم و فناوری بعنوان یکی از نهادهای ترویج علم، در سال‎های گذشته با برگزاری انواع رویدادها، برنامه‎ها و کنفرانس‎ها تلاش کرد تا به ترویج علم در جامعه بپردازد اما در این کار نیاز به همکاری همه سازمان‎ها داریم. بسیاری از سازمان‎های مربوطه به جای انجام وظیفه خود در ترویج علم، کنفرانس علمی برگزار می‎کنند که این وظیفه انجمن‎های علمی است.

دکتر جلیلی افزود: ایرانِ قدیم هم تولیدکننده علم و هم تولیدکننده فناوری بوده است یعنی اگر مسئله‎ای پیش می‎آمد دانشمندان علم آن را تولید می‎کردند و آن علم به فناوری هم تبدیل می‎شد؛ از این رو اگر ما علم و فناوری را باهم داشته باشیم، فرهنگ و جامعه هم رشد می‎کند در حالی که ما در قرون ۲۰ و ۲۱ صرفا به تولیدکنندگان علم تبدیل شده‎ایم و همه فناوری‎های ما وارداتی است.

جلیلی با بیان این که فناوری‎ها بدون ایجاد فرهنگ‎سازی لازم، یک شبه وارد کشور می شوند افزود: «ترویج علم» به معنای این نیست که بگوییم «علم خوب است»؛ مثلا وقتی فناوری خاصی وارد کشور می شود، مدت‎های زیادی را صرف می‎کنیم تا فقط بگوییم این فناوری خوب است! در حالی که منظور از ترویج علم این است که فرهنگ لازم برای استفاده از علم را ترویج کنیم. موزه ملی علوم و فناوری تنها یکی از این مراکزی است که وظیفه ترویج و فرهنگ‎سازی را برعهده دارد و در این راه، انجمن‎های علمی هم می‎توانند نقش بسیار مهمی ایفا کنند. مهم‎ترین وظیفه انجمن‎ها ترویج و ساده‎سازی علم در جامعه است. این انجمن‎ها نباید صرفا یک ویترین تشکیلاتی باشند. ما از انجمن‎های علمی انتظار داریم بیش از این‎ها درگیر موضوع ترویج علم شوند و راه‎کارها و برنامه‎های پیشنهادی خود را در راستای «ساده‎سازی علم» به معنایی که علم مورد استفاده همه مردم قرار گیرد ارائه کنند. ما نیز بعنوان یک مرکز علمی که بودجه محدود دولتی دارد در حد توان کمک خواهیم کرد.

سپس و در آغاز میزگرد اول با موضوع «چرایی و چگونگی ترویج علم در انجمن‎های علمی فعال در این حوزه» دکتر سیما قاسمی دبیر این نشست علمی با بیان این که موزه ملی علوم و فناوری زیر نظر وزارت علوم و با رسالت ترویج علم فعالیت می‎کند افزود: دانشگاه‎ها متولی علم در جامعه هستند و انجمن‎ها محل اجتماع دانشگاهیان و افراد علمی کشور محسوب می‎شوند که باید در امور ترویج علم فعال باشند. قاسمی گفت: بیش از ۳۸۰ اساسنامه انجمن‎های علمی در وزارت علوم ثبت شده که در عمده آن‎ها به تجمع و تمرکز متخصصان و ترویج علم اشاره شده است.

دکتر اکرم قدیمی رئیس انجمن ترویج علم ایران نیز با بیان این که طرح ایجاد این انجمن از سال ۱۳۷۸ شکل گرفت و در سال ۱۳۸۰ با کسب مجوز از وزارت علوم، فعالیت خود را رسما آغاز کرد گفت: ما خیلی تلاش کردیم شورای انجمن‎های علمی تشکیل شود اما موافقت نشد. دکتر قدیمی تصریح کرد در حوزه ترویج علم فعالیت‎های بسیاری انجام شده و می‎شود اما غالبا، فردی هستند و نه گروهی و جمعی و جای خالی نهاد بالادستی کاملا احساس می‎شود.

دکتر قدیمی گفت: ترویج علم جایگاه اصلی خود را در جامعه علمی پیدا نکرده و انجمن‎ها بیش از آن که به ارتباط با جامعه بپردازند صرفا به گردهمایی متخصصان توجه داشته‎اند. ماهیت ترویج علم، تحول‎سازی است و با تحول در اندیشه افراد جامعه، فضای گفت‎وگو ایجاد خواهد شد.

دکتر سعداله نصیری قیداری رئیس هیات مدیره انجمن نجوم به اهمیت تقنینی ترویج علم اشاره کرد و گفت: در قوانین گذشته چندان اهمیتی به ترویج علم داده نمی‎شد و در سال‎های اخیر هم که در قوانین راهبردی کلان «تبدیل علم به گفت‎مان اصلی جامعه» را می‎بینیم، بطور عملی بودجه و قانون مشخصی تعریف نشده است. وی بر ارائه برنامه‎ای به مجلس جهت در نظر گرفتن بودجه و قانون مشخص در حوزه ترویج علم تاکید و به ورود صدا و سیما به این مقوله اشاره کرد.

در میزگرد دوم با موضوع «ضرورت ترویج علم در انجمن‎های علمی از دیدگاه جامعه‎شناسی» دکتر نعمت‎اله فاضلی رئیس پژوهشکده مطالعات اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز گفت: ترویج علم تلاش برای استقرار و اهمیت دادن علم در ذهن و زبان جامعه است. ترویج علم یعنی کمک کنیم تا جامعه بتواند از علم استفاده کند و استفاده کردن لزوما به معنای پول درآوردن نیست چه بسا ممکن است به آنجا هم ختم شود. بواقع ترویج علم یعنی بتوانیم علم را در ذهن و ضمیر خود جاری و ساری کنیم به نحوی که بتوانیم با آن علم رابطه‎ای «خلاقانه»، «کنجکاوانه» و «انتقادی» داشته باشیم و جامعه بتواند با آن تعامل کند و با آن علم بیاندیشد. ترویج علم یعنی درگیر کردن جامعه با علم و امکان تجزیه و تحلیل شهروندان درباره آن علم.

دکتر فاضلی گفت: باید از خود بپرسیم نحوه درگیری ما با علم چگونه است؟ بدون پاسخ به این پرسش، امکان نفوذ در اذهان را نخواهیم داشت. بعد از جنگ جهانی دوم مشروعیت علم زیر سئوال رفت و دیگر علم به صِرف علم بودنش واجد ارزش و معنا نیست. امروزه هیچ چیز به اندازه «اهمیت علم» قابل مناقشه نیست. این دروغ است که بگوییم باید به علم بپردازیم تا پول دربیاوریم. ترویج علم موضوع فرهنگ و سرنوشت انسان است. ما علم را با «تکنیک» اشتباه گرفته‎ایم. شاید بخاطر همین هم اولین دانشگاه ما به معنای جدید آن، «دارالفنون» است. ما نفهمیدیم علم قرار است چه کاری در جامعه انجام دهد. اگر در دوره قاجار قحطی و فقر بود و امیرکبیر ناگزیر از تاسیس دارالفنون بود، امروز چه؟ می‎‎گویند «فایده هنر» دقیقا در همین است که «فایده» ندارد؛ علم هم وقتی سود دارد که «سود» ندارد. البته که اگر علم، علم باشد اثر خود را در اجتماع می‎گذارد اما انتظار پول درآوردن از علم، همان خطای تاریخی است.

نعمت‎اله فاضلی افزود: علم ارزش ذاتی دارد و نه ابزاری و باید استقلال علم را بپذیریم. علم را نباید با طمع دوست بداریم. علم را باید شاعر، نقاش و هنرمند رواج دهند. علم را باید از «زندگی» فیزیک‎دانان و شیمی‎دانان فهمید نه از کتاب‎های شان. علم، فرهنگ است.

در ادامه نشست، دکتر زرین زردار دبیر اجرایی کرسی ارتباطات علم و فناوری یونسکو در دانشگاه علامه طباطبایی گفت: عالمان چون تصور می‎کنند اگر علم به جامعه منتقل شود، بهتر درک می‎شوند و نقد علمی شکل می‎گیرد از این رو به ترویج علم می‎اندیشند. بعبارتی جامعه علمی نیاز دارد تا دستاوردهایش را عرضه کند و روی افکار عمومی اثر بگذارد و به همین ترتیب افکار عمومی هم روی سیاست‎گذاری‎ها تاثیرگذار باشد.

دکتر زردار تاکید کرد: ما نیاز داریم در فضای آنلاین، مراجع مقتدر جدیدی تولید کنیم در غیر این صورت با ورود انبوهی از جایگزین‎ها، دیگر امکان تمیز علم و شبه علم وجود نخواهد داشت. بعبارتی ما علاقه‎مند به توسعه جامعه در ابعاد مختلف هستیم و یکی از پیش‎شرط‎های آن درگیر کردن جامعه با علم است. ما باید به «تولید محتوای علمی برای عموم» بعنوان یک محصول مشترک میان دانشمندان و روزنامه‎نگاران نگاه کنیم که هر دو طرف سهم دارند. برای این منظور ابتدا باید به زبان مشترک برسیم چرا که چارچوب‎های ذهنی رسانه‎ها و جامعه علمی متفاوت است و در شرایط فعلی این دو بر سر مبانی توافق ندارند. بنابراین ما در دیگر سطوح ارتباطی علم و جامعه هم می‎توانیم اختلالات را شناسایی و رفع کنیم.

گفتنی است بخش مهمی از هر دو میزگرد به پرسش و پاسخ اختصاص داشت که نمایندگان انجمن‎های متعدد علمی کشور ضمن معرفی خود و دغدغه‎ها و موانع انجمن‎ها، به چالش‎های ترویج علم در جامعه پرداختند.

موزه ملی علوم و فناوری به مناسبت نام‎گذاری سال ۲۰۱۹ میلادی به نام «سال جهانی جدول دوره‎ای عنصرها» برنامه‎های متعددی را برگزار می‎کند.

جدول دوره‌ای عنصرهای شیمیایی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای علمی بشری به شمار می‌رود که نه تنها در شیمی و فیزیک بلکه در دیگر شاخه‌های علوم تجربی و مهندسی نیز نقشی زیربنایی دارد. نظر به اهمیت و نقش ویژه جدول دوره‌ای عنصرها و از آن ‌جا که سال ۱۸۶۹ به عنوان زمان کشف جدول دوره‌ای عنصرها توسط شیمی‌دان بزرگ روسی دیمیتری ایوانوویچ مندلیف شناخته می‌شود، مجمع عمومی سازمان ملل و سازمان یونسکو سال ۲۰۱۹ را به مناسبت ۱۵۰ سالگی این جدول، «سال جهانی جدول دوره‌ای عنصرها» نام‎گذاری کرده است.

موزه ملی علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران هم‎گام با دیگر نهادهای علمی- آموزشی کشور ضمن بزرگ‎داشت این سال و تبیین اهمیت و کاربرد جدول دوره‌ای عنصرها در حوزه علم و فناوری، در تلاش است نقش علوم پایه به ویژه فیزیک و شیمی را در یافتن راه‌حل‌ بسیاری از چالش‌های ملی و جهانی به عموم شهروندان نشان دهد.

برنامه‌های موزه در «سال جهانی جدول دوره‌ای عنصرها»، محورهای مختلفی مانند: راه‌اندازی وب‎گاه و صفحه اینستاگرام به منظور آگاهی‌بخشی درباره جدول دوره‌ای و اطلاع‌رسانی فعالیت‎های انجام‌شده، برگزاری رویدادهای متنوع برای مخاطبانی از گروه‎های سنی مختلف، برگزاری سخنرانی‌ها و نشست‌های علمی کوتاه، برگزاری فراخوان‎های دریافت آثار به منظور جلب مشارکت و افزایش سطح آگاهی عموم درباره نقش و اهمیت جدول دوره‌ای را شامل می‎شود.

از جمله اهداف و برنامه‌های موزه ملی علوم و فناوری در سال جهانی جدول دوره‌ای به شرح زیر است:

• اطلاع‌رسانی در مورد اخبار علمی مرتبط با جدول دوره‌ای و فعالیت‌های جهانی در این سال؛
• آگاهی‌بخشی در مورد جدول دوره‌ای عنصرها، اهمیت و کاربرد آن؛
• آموزش مفاهیم علمی مرتبط با جدول دوره‌ای در قالب بازی و آزمایش‌های ساده؛
• تبیین نقش علوم پایه به ویژه فیزیک و شیمی در زندگی روزمره و آینده انسان؛
• ارائه مرجعی کامل به زبان فارسی در مورد جدول دوره‌ای و خواص عنصرها؛
• فراهم‌کردن بستری برای جذب همکاری‌های داوطلبانه علاقه‌مندان به ترویج علم در این حوزه؛
• برگزاری مسابقه به منظور جلب توجه مخاطبان و ایجاد علاقه به موضوع؛
• ارائه محصولات مختلف تهیه‌شده و بازی‌های ساده و آموزنده به عموم مردم؛
• کمک به دانش‌آموزان در جهت درک عمیق‌تر محتوای ارائه‌شده در کتاب‌های درسی علوم تجربی و شیمی دوره‌ی‌ متوسطه؛
• برقراری ارتباط با نهادها، افراد و سازمان‌های مختلف به منظور جلب مشارکت در برگزاری برنامه‌ها؛
• دعوت از علاقه‌مندان برای دریافت محتوا و استفاده در وبگاه و دیگر برنامه‌ها با حفظ حقوق معنوی صاحبان اثر؛
• بارگذاری برنامه‌های اجراشده در موزه در وب‎گاه رسمی سال جهانی جدول دوره‌ای عنصرها به نشانی: iypt2019.org .

علاقه‎مندان می‎توانند برای دریافت اطلاعات بیش‎تر به سامانه events.inmost.ir/pt2019 مراجعه کنند.

دومین نشست علمی موزه ملی علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران در سال ۹۷ با عنوان «نقش انجمن‌های علمی در ترویج علم» با سه محور، روز چهارشنبه ۱۰ بهمن‎ماه ۱۳۹۷ با حضور مدیران علمی، متخصصان و دانشگاهیان در موزه ارتباطات برگزار خواهد شد.

به گزارش روابط عمومی موزه ملی علوم و فناوری، محورهای دومین نشست علمی این موزه عبارتند از:

• چرایی و چگونگی ترویج علم در انجمن‌های علمی فعال در این حوزه
• ضرورت ترویج علم توسط همه انجمن‌های علمی از دیدگاه جامعه‌شناسی علم
• یافتن راهکارهایی عملی برای برنامه‎­ریزی و هدایت فعالیت­‎های ترویجی در کشور

انجمن‌های علمی از جمله نهادهایی هستند که با گرد هم آمدن دانشگاهیان در حوزه‌های علمی گوناگون تشکیل شده‌اند و این توانایی و شایستگی را دارند که با ورود به حوزه ترویج علم و انجام فعالیت‎­های ترویجی راه را به سوی ایجاد ارتباطی پایدار و بامعنا میان علم و جامعه باز کنند.

موزه‌ی ملی علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از نهادهای مروج علم که می‎تواند و باید نقش مهم و تاثیرگذاری در برقراری این ارتباط داشته باشد، در نظر دارد با برگزاری نشستی تخصصی با حضور نمایندگان انجمن‌های علمی فعال، بستری را فراهم کند تا ضمن هم‎­اندیشی و تبادل تجربه، اهمیت و ضرورت ترویج علم توسط انجمن‌های علمی به بحث گذاشته شود و راه‎کارهایی برای هم‎فکری، هم‌افزایی و هم‌گرایی فعالیت­‎های ترویجی پیشنهاد شود. بی­‎شک انتظار می­‎رود که برون‎داد این نشست گسترش افق دید و دست کم تبیین چشم‌انداز روشن برای برنامه‌ریزی­‎های آتی انجمن‌های علمی و موزه ملی علوم و فناوری در راه ترویج علم در جامعه باشد.

نشست علمی موزه ملی علوم فناوری جمهوری اسلامی ایران با عنوان «نقش انجمن‌های علمی در ترویج علم» روز چهارشنبه ۱۰ بهمن‌ماه ۱۳۹۷ از ساعت ۱۴ تا ۱۹ با حضور نمایندگان انجمن‎های علمی، اساتید دانشگاه‎ها و مدیران حوزه‎های مرتبط با آموزش و ترویج علم در سالن اجتماعات موزه ارتباطات برگزار خواهد شد.

نخستین جلسه شورای مرکزی موزه‌های دانشگاهی روز پنجشنبه، ٢٧ دی ماه ۱۳۹۷ با میزبانی موزه ملی علوم و فناوری ایران و با حضور همه اعضای شورا از جمله دکتر جلیلی، استاد محیط طباطبایی و پنج نماینده شورای موزه‌های دانشگاهی، دکتر طاهری، دکتر جورابچی، دکتر زارع، دکتر برازنده و دکتر ساکت برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی موزه ملی علوم و فناوری ایران، موزه ملی علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک مؤسسه پژوهشی بر اساس اهداف وزارت علوم و وظایف اساسنامه‌ای خود به منظور ایجاد شبکه‌ای منسجم از موزه‎های دانشگاهی کشور، در پنجمین سال میزبانی گردهمایی این موزه‎ها اقدام به تشکیل شورای موزه‌های دانشگاهی کرد.

در نخستین جلسه شورای مرکزی موزه‎های دانشگاهی مهم‌ترین دستور جلسه، بررسی آیین‌نامه پیشنهادی موزه‌های دانشگاهی بود که اعضا پس از گفتگوها و تبادل نظرهای آغازین، به خواندن بندهای آیین‌نامه و تعدیل آن پرداختند.

براساس این گزارش، اعضای حاضر با آگاهی کامل نسبت به اهمیت آیین‌نامه و نقش آن در تثبیت جایگاه موزه‌های دانشگاهی کشور، با اهتمام و جدیت کافی بند بند آیین نامه را خوانده و با تبادل آرا کوشیدند تا بهترین و جامع‌ترین صورت ممکن را تدوین کنند.

پس از بررسی همه بندهای آیین نامه توسط اعضای این شورا، تصمیم بر آن شد که نسخه کامل شده آیین‌نامه بار دیگر به اعضا فرستاده شود تا در صورت داشتن موارد اصلاحی و تکمیلی پیشنهادی در فضای مجازی و یا در جلسه‌ای دیگر بررسی‎ها انجام گیرد. در این میان، پنج نماینده شورای موزه‌های دانشگاهی بر تدوین آیین نامه‌ای که تا حد امکان نظرات و مطالبات همه دست اندرکاران موزه‌های دانشگاهی را در بر گیرد، تاکید کردند.

در پایان مقرر شد، نسخه نهایی و ویرایش شده آیین نامه، در ششمین نشست تخصصی موزه‎های دانشگاهی کشور ارائه شود.

پنجمین نشست سراسری موزه‎های دانشگاهی کشور چهارشنبه ۱۲ دی‎ماه ۱۳۹۷ با عنوان «شبکه‎سازی موزه‎های دانشگاهی» به میزبانی موزه ملی علوم و فناوری و در محل وزارت‎خانه علوم تحقیقات و فناوری برگزار شد.

پنجمین نشست تخصصی موزه‎ها و مجموعه‎های علمی دانشگاهی با حضور مدیران و نمایندگان موزه‎های دانشگاهی سراسر کشور صبح امروز چهارشنبه ۱۲ دی ماه ۹۷ در محل وزارت‎خانه علوم تحقیقات و فناوری برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی موزه ملی علوم و فناوری، در ابتدای این مراسم دکتر سیف‎اله جلیلی رئیس این موزه هدف از برگزاری این نشست را «جلب نظر مسئولان» به موزه‎های دانشگاهی که این جلب توجه مهم‎ترین مرحله نظام‎مندسازی این موزه‎هاست عنوان کرد و افزود: موزه‎های دانشگاهی مهم‎ترین مراکز ترویج علم در جامعه و بعبارتی دانشگاه‎های عمومی هستند.

دکتر جلیلی گفت: ایران با این که در تاریخ تاسیس موزه‎ها نسبت به بسیاری از کشورها پیش‎گام است اما در همان مرحله تاسیس مانده‎ایم و به معنای واقعی در این زمینه توسعه‎ای را شاهد نبودیم و این در حالی است که در برنامه‎ریزی‎های کشوری مثل چین، برای هر ۲۵۰ هزار نفر یک موزه علوم در نظر گرفته شده است و تنها در یک گالری از موزه‎های علوم این کشور ۲٫۵ میلیون یورو هزینه می‌‎شود در صورتی که کل بودجه موزه ملی علوم و فناوری بسیار کم‎تر از این‎هاست و ما شاهدیم که تاسیس هر موزه علومی که با همکاری موزه ملی علوم و فناوری انجام می‎شد، با مشکلات زیادی همراه بود.

جلیلی با بیان این که تعداد مقالات در توسعه علمی کشور ملاک نیست و باید دید این مقالات چقدر در زندگی روزمره مردم اثر دارد تصریح کرد: موزه‎های علوم و موزه‎های دانشگاهی در ترویج علم در جامعه تاثیر مستقیم دارند چرا که برخلاف موزه‎های میراثی، مردم اشیاء را لمس و با آن‎ها تعامل و ارتباط برقرار می‎کنند.

رئیس موزه ملی علوم و فناوری تصریح کرد: یکی دیگر از اهداف تشکیل چنین نشستی تجمیع اطلاعات همه ما از امکانات، ابزار و فضاهای علمی کشور است چرا که ممکن است هر یک از موزه‎های دانشگاهی کشور در مقوله خاصی، تجهیزات خوبی داشته باشند  اما ما اطلاعی در این زمینه نداریم؛ بنابراین باید یک سامانه مشترک داشته باشیم تا همه به اطلاعات لازم دسترسی پیدا کنند.

دکتر جلیلی با اشاره به این که نظام موزه‎داری ما نه علمی و استاندارد بلکه «شخصی» است تاکید کرد: این وظیفه همه ماست که این نظام‎مندی را پیگیری کنیم و موزه ملی علوم و فناوری به تنهایی نمی‎تواند کاری از پیش ببرد.

وی متذکر شد: چرا هر یک از موزه‎های دانشگاهی بانی یکسری جلسات و دوره‎های آموزشی برای موزه‎های دانشگاهی نمی‎شود؟ چرا نباید این موزه‎ها در کنفرانس‎ها و رویدادهای علمی ما که مسائل روز مطرح می‎شود مشارکت کنند؟

«علم» زینت زندگی نیست؛ خودِ زندگی است/ چالش‏‎های پیشِ روی موزه‎های دانشگاهی

سخنران بعدی، دکتر وحید احمدی مشاور وزیر و رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور گفت: علت رونق علم در غرب بخاطر نفوذ علم در لایه‎های مختلف جامعه است. علم زمانی می‎تواند اثرگذار باشد که از حوزه عالمان به حوزه جامعه منتقل شود. بنابراین توسعه بشر به ارتباط تنگاتنگ مردم و جامعه علمی بستگی دارد. اگر دانشگاه‎های ما که قدرت علمی دارند در برج عاج زندگی می‎کنند و با جامعه ارتباطی ندارند و اگر موزه علوم و فناوری ما مشکل بودجه و مکان دارد بخاطر این است که نتوانستیم جایگاه علم را نشان دهیم.

دکتر احمدی تاکید کرد: «علم» زینت زندگی نیست بلکه خودِ زندگی است و یکی از ابزار تحقق نظام نوآوری در جامعه، همین موزه‎ها و مراکز علم هستند. برای نفوذ عالمان در جامعه از طریق مراکز و موزه‎های علوم و فناوری، با چند چالش روبرو هستیم:

۱- فهم مدیران و نهادهایی که بودجه اختصاص می‎دهند ۲- خود دانشگاه‎ها که باید به اهمیت جایگاه و نقش موزه‎های دانشگاهی برسند ۳- افراد متخصص که باید دوره‎های مربوطه را ببینند و با قدرت بالا برنامه‎ریزی کنند و ۴- تشکیل شبکه‎های نرم افزاری و سخت افزاری بین مراکز و مجموعه‎های علمی.

موزه‎های دانشگاهی صاحب جایگاه حقوقی شوند

سخنران بعدی، دکتر سیامک خادمی معاون پژوهشی موزه ملی علوم و فناوری به چالش‎های نظام‎مندسازی موزه‎های دانشگاهی اشاره کرد و افزود: یکی از این چالش‎ها مسائل مربوط به جایگاه حقوقی موزه‎های دانشگاهی است چرا که برای تخصیص بودجه می‎باید در اسناد بالادستی و قوانین بودجه‎ای کشور چنین جایگاهی دیده شود.

خادمی گفت در شرایطی که بودجه دولتی به موزه‎های دانشگاهی اختصاص پیدا نمی‎کند، این موزه‎ها هزینه‎های خود را از طریق فروش بلیت، درآمدهای اختصاصی دانشگاه و یا کمک‎های مردمی و خیرین تامین می‎کنند.

وی گفت: اگرچه دانشگاه‎ها فضای فیزیکی در اختیار موزه‎های خود قرار می‎دهند اما باید بدانیم موزه‎های دانشگاهی فضا، طراحی و معماری خاص خود را می‎طلبند. از طرفی برای نظام مندی موزه‎های دانشگاهی، علاوه بر بودجه و فضای فیزیکی، به توسعه دانش موزه‎داری نیز نیازمندیم که این کار با ایجاد شورای موزه‎های دانشگاهی امکان‎پذیر است.

در لایحه بودجه ۹۸، مانعی برای تخصیص اعتبار به موزه‎های دانشگاهی وجود ندارد

هادی جعفری‌نژاد رئیس امور فرهنگی، گردشگری و ورزشی سازمان برنامه و بودجه کشور نیز با بیان این که در دنیای امروز موزه‎ها از «شیءمحوری» به «مخاطب‎محوری» رسیده‎اند گفت: موزه‎های دانشگاهی باید براساس مخاطبان هدف‎گذاری کنند. وی تاکید کرد: امروزه موزه‎ها علاوه بر نمایش آثار و برقراری نمایشگاه، در مرز ابتذال و نخبه‎گرایی محض قرار دارند و باید تعادل را حفظ کنند.

دکتر جعفری‎نژاد سه حوزه‎ای که در افزایش تعداد مخاطبان موزه‎های دانشگاهی موثرند را چنین برشمرد: خدمات بازدیدکننده، برگزاری نمایشگاه و بازاریابی در موزه‎ها.

جعفری‎نژاد گفت: در لایحه بودجه سال ۹۸ در بخش کمک به مساجد، موارد بناهای تاریخی و موزه‎های دانشگاهی هم افزوده شده که با این کار موانع اختصاص اعتبار و بودجه به موزه‎های دانشگاهی از میان برداشته می‎شود. وی همچنین گفت: تهیه و تدوین برنامه راهبردی موزه‎ها، هدف کلان ماست که در حال پیگیری هستیم.

پیشنهادهایی برای ساختارمند کردن موزه‎های دانشگاهی

در ادامه این نشست، دکتر زارع مدیرکل امور فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران پیشنهادهایی برای ساختارمند کردن موزه‎های دانشگاهی ارائه داد:

• ایجاد و تقویت شبکه‎های موزه‎های دانشگاهی از طریق شبکه‎های مجازی و جلسات حضوری
• پایش و ارزیابی موزه‎های دانشگاهی برای ایجاد فضای رقابتی مثل برگزاری جشنواره پژوهش
• ایجاد ردیف بودجه خاص برای موزه‎های دانشگاهی
• درگیر نمودن تشکل‎های دانشجویی بویژه انجمن‎های علمی و دانشجویی با موزه‎ها
• برنامه‎ریزی برای بازدید هدفمند دانش آموزان از موزه‎ها
• برگزاری رویدادها در حوزه ترویج علم و فناوری
• برنامه ریزی برای جلب مشارکت دانشگاهیان و خیرین
• برنامه ریزی برای فعالیت در سطح بین الملل

سرمایه‎گذاری در موزه‎های دانشگاهی، «واجب» است نه مستحب

استاد احمد محیط طباطبایی مشاور پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و رئیس ایکوم ایران با بیان این که موزه‎ها نه جای شو و نمایش بلکه جایی برای حفظ میراث گذشته اند که برای نسل آینده ارزش قائل اند، تاکید کرد: سرمایه گذاری در موزه‎های دانشگاهی نه یک امر مستحب و از سرریز اعتبارات، بلکه یک امر واجب است و موزه باید در برنامه درسی آموزش و پرورش و وزارت علوم گنجانده شود چرا که هم امر آموزشی است و هم پژوهشی و فناورانه.

وی خاطرنشان کرد: موزه‎ها نشان دهنده توسعه یافتگی اند و همین که اولین موزه ما در دارالفنون تشکیل می‎شود نشان می‎دهد نگاه ما به موزه‎ها از ابتدا علمی و دانشگاهی بوده است.

همه موزه‎ها به موزه ملی علوم و فناوری در میزبانی سیموست ۲۰۲۰ کمک کنند

دکتر جلیلی در پایان خبر میزبانی موزه ملی علوم و فناوری در چهل و هشتمین مجمع بین‎المللی موزه‎های علوم و فناوری جهان –سیموست- در سال ۲۰۲۰ را به اطلاع حاضران رساند و تاکید کرد: ما انتظار داریم در اجرای هرچه بهتر این نشست جهانی همه کمک مادی و معنوی کنند.

گفتنی است پنجمین نشست موزه‎های دانشگاهی صبح امروز با عنوان «شبکه‎سازی موزه‎های دانشگاهی» و ریز موضوعات: «بررسی جایگاه حقوقی و منابع مالی موزه‎های دانشگاهی در اسناد بالادستی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشور در برنامه توسعه و گسترش این گونه از موزه‎ها» و «توسعه همکاری‎های علمی و فرهنگی و تشکیل شورای موزه‎های دانشگاهی» به میزبانی موزه ملی علوم و فناوری و در محل وزارت‎خانه علوم تحقیقات و فناوری برگزار شد.

انتخابات و تعیین اعضای هیات رئیسه شورای موزه‎های دانشگاهی
همچنین در پایان این نشست پس از ساعتی پرسش و پاسخ و معرفی موزه‎های دانشگاهی، بمنظور تعیین اعضای هیات رئیسه شورای موزه‎های دانشگاهی انتخابات برگزار و افراد ذیل با اکثریت آرا انتخاب شدند:

دکتر ساکت، رئیس انجمن مفاخر دانشگاه و موزه دانشگاه فردوسی مشهد: ۲۱ رأی

دکتر زارع، مدیرکل امور فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران: ۱۶ رأی

دکتر جورابچی، رئیس موزه زیست‎شناسی دانشگاه شهید بهشتی: ۱۶ رأی

دکتر برازنده، مسئول موزه علم و طبیعت: ۱۳ رأی

دکتر طاهری، رئیس دانشکده پژوهش‎های عالی هنر و کارآفرینی اصفهان: ۱۲ رأی

همچنین دکتر برومند معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم بعنوان رئیس و دکتر سیف‎اله جلیلی رئیس موزه ملی علوم و فناوری بعنوان دبیر شورای موزه‎های دانشگاهی شناخته شدند.

نوزدهمین نمایشگاه دستاورد‌های پژوهش، فناوری و فن بازار صبح دوشنبه ۳ دی‌ماه ۹۷ در نمایشگاه بین المللی تهران افتتاح شد.

غرفه موزه ملی علوم و فناوری سالن ۲۵ C شماره ۲۳ از همان روز نخست محل برقراری انواع تعاملات و تبادلات علمی و فناورانه بود.

همچنین مدیران موزه ملی علوم و فناوری از فرصت برپایی نمایشگاه پژوهش، فناوری و فن‎بازار استفاده کرده و با بازدید از انواع غرفه‎ها به تبادلات گسترده علمی و فناورانه پرداختند.